Eşanlamlılar çokluğu: Diyet, rejim, kilo verme, zayıflama, sağlıklı beslenme, diyetetik…
Rejimi, rejim yapmayı doğrudan beslenme anlamına bile çeksek, yönetim işinde olduğu gibi tür, bölge, alan var saymalıyız. Pratik kullanım hep bir “zayıflama rejimi” yönünde, oysa bir “şişmanlama rejimi” de doğal olarak söz konusu. O alan, o konu rejim sözcüğü kapsama alanından çıkarılmış durumda. Şişmanlama peşindekiler başka sözcükten medet umsun. Benzer durum huysuz, kalpsiz ve kansız sözcüklerinde de var. Önce kapılan kavram, sözcüğe nötr ve matematik gibi yaklaşılmasını önlüyor. En matematikli dil Türkçede bile.
“Bünyemizde Eaton Aşçılık Koleji ve Eaton Diyetsağlık Kampı var ehehe.” Eton Yerleşke Murahhas Müdürü
Gündüz oruçta gece diyette. Tersi şüphe çeker?
Yakında diyet rejimcileri insanlara da saman yedirmeye başlayacak. Kış geliyor.
Zayıflamak için ota salataya hapsolmayın. Filler diyetlerini neyle bozuyor? Yoksa su içseler yarıyor mu? Şaka bir yana, salata diyetin tacıymış. Sofraya toplam yeme planın kadar daha salata koy ve ye. Daha iyisi, ne kadar yiyeceksen, hepsinin yerine sadece salata koy. Bahçe Orucu Devri. Çok daha kolay ve azimli yakarsın. Kilo vermek bazısına göre sadece yeme denetimiyle yapılamaz; bazısına göre sadece spor hareket denetimiyle yapılamaz.
Çok faydalı bir alicengiz oyunu. Kaç kilo vermek istiyorsanız, tartılacağınızda baskülün ibresini ona uyacak şekil, -3 -5 ayarlayın. Çıkın tartıya. İsteyip tahmin ettiğiniz kiloya indiniz. Ya da yaklaştınız. Ondan sonra yapıcı veya yıkıcı kilosal etkinliklerinize devam!
Kulakları örneğin kulak tıkacıyla tıkayıp, lokma çiğneme gürültüsünü arttırsak, yemenin zevkine ve alışıldık işleyişine karışsak yeme denetimini artırabilir miyiz? Diyet ve zayıflama amacıyla. Zihni Sinir projesi. Bir tane daha: Yemek zamanında pat diye bir diş fırçalama teranesi çıkar. Hem ağzınız dişlerin bayram etsin, hem bu görev yüzünden yemeyi bir daha düşün.
Yeme içme saatini ve formatını değiştirin. Bazen istediğin için değil alıştığın için; bir şey yapman gerektiği için yer, içer, eyler, sevişirsin. Gene, bir şey yiyeceğinde, içeceğinde otomatiğe bağlanmasın diye “Gerçekten istiyor muyum?” diye sor, kendine danış. Daha iyisi, her istediğinde arzunu karşılama, ikincide üçüncüde karşıla. Veya düşünüp tartıp (düşünce tartmak, düşünce kilosu!) istek karşıla.
Fedakarlıkla, devrederek yemek ve kilo paylaşımıyla kilo denetimi için tipik söz kalıbı: Yemedim yedirdim. Karikatürde Canan Karatay’a atfedilen “Bırak o baklava dilimini,” repliğine benzer devreye sokulabilecek, rejim/diyet yapma, yeme/atıştırmaya direnme yordamı. Yeme yedir, kendi yiyeceğini feda et. Öteki, senin kilolarından kendi bedenine devralarak minnetini göstersin. Gerçekten, ne yemek istiyorsan onu yeme, arzunla ilgilen, hayalindekini hazırla, sevdiğin birine sun. Bazı projelerini sevmediklerine hizmetmiş gibi kakala.
Yemeyi düşündüğümüzden hep daha fazla yeriz ya. Bir güç uygulama yordamı olarak tersini öneriyorum: Yemeyi planladığımızın yarısını yediğimizde keselim veya ara verelim. Kendimizi sofradan kaldıracak bir iş çıkaralım. Bu tek başına yetiyorsa ne ala. Yetmiyorsa biraz kendimizi zorlayabiliriz. Yarım saatten önce sofraya tekrar oturmamaya bakalım. Yarım saat (kişiye özel 45 dk. da olabilir) bekledikten sonra hala karnımız kazınıyorsa öngördüğümüzün yarısını yiyip kalkalım, tamamını değil. Eşit süre bekledikten sonra hala istiyorsak kalanın yarısı (bütünün sekizde biri mi ne). Ne biçim ruhsuz mühendis bir diyet sistemiyse, utandım önermekten.
Sonuçta teknik tavır sebat, ısrar ve iradenin yerini tutmaz, sadece bir kolaylaştırıcı etmendir. Bu yordam işe yaramıyorsa daha ciddi başka çaba ve yöntemler denenecek. Sofrada sonuna dek aralıksız yeme yerine böyle aralıklar vermek tıkınma tipi sorunlara iyi gelebilir. Ara vermede vücudumuz doyma denen şeyi anımsayabilir. Doyduğumuz halde yemeyi otomatiğe bağlamaktan kurtulabiliriz.
Bir yeme terimi olarak “arası kesilmek”, yemek yemeye kısa ara verdiğinde doydum sanmak, iştahı kesilmektir. Böyle özelliği olan ve bu yalancı doygunluğa kapılmak istemeyen kimseler dişe dokunur tabak yokken de rölanti biçiminde biteviye yemeye devam ederler. Yemek servisi aralıklıysa salata veya kuru ekmek ile yiyor olmayı aralıksız sürdürürler. Aslında arası kesilmek veya ara kesilmesi fizyolojik ve yararlı bir doyma-sindirim refleksi olup bazı diyetisyenler yemek yerken inadına böyle aralar, kesintiler verilmesini yeme ve kilo denetimi için yararlı buluyorlar.
Mehmet İbiş 