Panik atağı için kısa, özlü bir Türkçe terim: Koşkoş! Hasta keşfi. Bir başka panik hastasının panik atak benzetmesi: Volkanik Atak.
Ürkü, topluluğu veya bireyi saran korku olarak doğru izlek. Atak ise o denli değil. Saran, yayılan, etkisi ve baskısı altına alan. Gerilime ve gerilim filmine uygun. İçimde panik terimine karşı mesafeliyim. Sakin ve derinden korku olabilir ve daha iyi olurmuş gibi geliyor. Tüyleri diken diken olmak ürküye ait gibi. Ürkünç, ürkmek bu yönde yol gösteriyor. Paniksiz ya da sadece içsel panikle ürkü yaşanabilir. Nasıl olduysa ürkü sadece çağdaş Türkçecilerin ve kırsal halkın gündeminde kalmış, kitlelerin ilgisini çekmemiş. Eski Yunanmışız gibi bize Panik çok yakın gelmiş, benim benimsemeyişim önemsiz..
Panik kendini dinlemeyle ilintiliymiş. Kendini dinleme ise kendini bilmeme ve kendine güvenmeme ile. Yoksa özgüvenin sonsuz olması beklenmez. Zannımca yapısı panikli bir sevdiğim bilmeden doğum anını anımsıyordu. Onun doğumunda vakum kullanılmış ve bir iki kez kopuntu olmuş. Ani seslerden olağandışı ölçüde ürküyordu. Yorumum, o vakum sesine ve benzerlerine tepki vermeyi hala sürdürüyor.
Boğaz Köprüsü’nün halatı kopar mı diye sormak gibi. Hasarsız ve sağlam raporuna rağmen depremde kendi binası da hasar görür, yıkılır mı şüphesiyle içeride nah oturmak gibi. “Yıldırım düşse sen tutar mısın baba?” diye soran küçük reklam çocuğu gibi. İpin ucu derken, ip/halat boştayken bela demektir: Korkanın sorusu ip ise, ucu bağlı olmalı, bir şeye/yere ilgilenmelidir. Açıkta kalırsa ipin ucunu birisi kapıverir. Kapılmadı diyelim, belirsiz uç, yanıtlanmamış soru büyük yük. Açıkta kalan soru hem genel huzursuzluk yayar, hem beklenmedik, istenmedik şekilde yanıtlanabilir. Kötü olasılık yanıtlarından kaçınma soru sahibini kurtarmış olmaz.
O postacıyı kasapla karıştırıyor. Sanki mektup teslim edilir edilmez adresinde boğazlanacak.
Kalabalığa gelemiyor: Araf, mahşer çağrışımı. Ölüme de uzanabilir ucu, Yunan Agorası’na da. Yani seks günahları ve ilintili korkulara da. Uygunsuz yerde görülme, basılma, performans ayrıştırılmalı. En azından mahşer kalabalığı = kalabalık mahşeri denklemine oturuyor olabilir. Öldük de hesaba mı çekileceğiz? Yoksa bu kalabalık savaş filleri gibi beni ezip çiğneyip geçecek mi?
Bir yandan, durduğu yerde duramayış, panik olmayan pek çok insanla ortak noktası. Bir korku var, onu kendi söylemiyor, korku görünüyor. Hazır bir şeye öfkelenmişken (yani korkmuyorken) başına iş alır, elinden kaza çıkar diye de kendini tutuyor. Sonunu ucunu görememe, bazı acı istenmedik sonuçları göze alamama da bir korku. Veya hatta kavgaya karıştı diye sokaktan/camiden dönüşte annesi kulağını çekebilir?
Yetişirkenki “ayıp”ın ucu cıs’a, oradan güvensiz korkuya uzanmış. Panik hastalığı, hızlı yayılan bir dedikodu gibi. Bir ucu toplumsal. Kendini tabansız bulan da tepki veren çocuğunu desteklese iyi sonuç alacak. Zor olabilir, yavaş olabilir. Başka şey kar etmiyorsa, içindeki çocuğu yeniden büyütme, eğitme, şekillendirmeye iğneyle-kuyu-kazmalara girişmesi zorunlu.
Karşısındakileri kıramayışları için, “Kıramadığım insan da ben insan değil miyim?” sorulacak. Bazısına ceza kesmeye, zor görev vermeye korkmasın. Kendi cezalarını ödemeler onu öldürmeyecek, diriltecek, cesaret yolu açılacak. Sosyal üstüne gitme görevi.
Kaçaklar da sonuçta herkes kadar cesaretlidir. Kaçma, yakalanma riskini alma, er geç ödevleriyle baş başa kalma.. Bazı kalıplar aileden ve kendi çocukluğundan, çocuksuluğundan gelmeymiş. Sırf siren veya polis düdüğünü duydu diye suçsuz yere polisten kaçan biri gibi. Tavşan Yürekli Rişar durumu.
Köşeye doğru düzgün sıkışsa da, kaplanlaşan kedi olsa..
Terleme bile kriz dürtücü onda. Ter varsa, çarpıntı varsa, vardır illa bir şey. Düşmanı davetiyeyle çağırmak gibi. Öte yandan basitçe konuşma bile gerek paniği, gerek iç düzenini düzeltiyormuş. Dikkat çelme, yanıltma olarak konuşma? Her türlü iri ufak düşmana her türlü iri ufak destekçiyi çağırma. Geniş cepheci, hepimiz kardeş olalımcı, kopamayan ayrılamayan olarak panikli.
Terapist de acaba boş boş ve gıcık gıcık konuşmayı kesse mi? Çok ileri gitmiyor mu? Kusturmaz mı böyle? Bir sayrının özgün katkısı hastalığını “mangal kömürü külü” olarak betimleyişi. Bakarsın bom boz, soğuk duruyor. Bir üflersin yangın gibi alev alıyor. Fazla korkuşu ve erkenden kurtuldum hayalciliği. Bir öteki de içindeki kıllı canavar içbenden kaçıyor. Hatırlı tanıdık olarak terapistini haklı ve talepkar King Kong’u yatıştırmaya çağırıyor. Hastanın kaçamakları rüşvetle iş görmeye benziyor. İlaçlar da düzelip gelişmeye değil, borcu borçla kapamaya harcanabilir. Atak anında karakolda dayakla itiraf saati. Peşindeki belirsiz sakinlemede mahkemede yalan söyleme hali. İçerisinden kaçış yok, illa düzel de düzel, güçlen de güçlen diyen bir bünye var. Her şeyle korkutacak, zira beyin-bilinç kardeş yaşamı taşıma, kendine hizmet, gönlünü hoşlama görevlerini ölme eşeğim ölmelere kurban etti, güvenilirliğini yitirdi. Artık direngezi-beden satılmış beyin yönetimine güvenmiyor, sahibin kendine yaklaşması gerek. Beden anlayacağı dilden tehditler savurmaya başlamış bir kere. Akıllı ol, aklını alırım diyor.
Mehmet İbiş 