İNSAN MI PEYGAMBER Mİ?

Hz. İbrahim’in Yahudilik ve Hristiyanlıkta İshak’ı, İslam’da ise İsmail’i kurban ettiğine inanılır. İbrahim İslam’a göre peygamber, Yahudi ve Hıristiyanlıkta din büyüğü imiş.

Gene Yusuf Yahudilere göre din büyüğü, İslam’a göre peygamber. Bunlar ne fark ettiriyorsa? Ben kendimi çıplak haldeyken bile rütbeye, etikete bakıyor gördüm. Keza Yakup hakkındaki farklar benzer biçimde. 

Burada şu fark oluyor edebilir. Bir birey peygamber olduğunda onu normal eleştiri süzgecinden geçiremiyor, kendisine alıcı gözle bakamıyoruz. Peygamber olunca ya ondan hoşlaşmaz uzak durursun, ya da sevmen veya itaat etmen gerekir. Kahramanımız silsileden bir büyük olunca insani özellikler, ele geçirdiği güçler ve yapısındaki zaaflar daha normal yani olağan gelir. Kendini onunla daha kolay karşılaştırırsın. İstersen nefret ve sevgi çağlayanı olmaksızın özdeşleşebilirsin. Kutsal ile özdeşimin (bir olmanın) olanaklı veya olanaksız olmasına göre dinler ve mezhepler çok net iki bölüğe ayrılabilir. Hatta kabaca doğu ve batı ilahiyatı diye bile ayrılabilir. Ortadoğu doğu batının karma olduğu mekan-zaman.

Thomas Mann’ın Yusuf ve Kardeşleri romanını okurken.. Başka bir çok bakış açısından önce, bu insanlar gayet normal, eleştirilince hop diye gerilemiyor, pısmıyorlar. Lanetlenirlerse bir de üstüne kendilerini lanetlemiyorlar. İyi kötü yaşayıp gidiyorlar diye gözlemlemiştim. İçerdeki insana yaklaşma, hakkında fikir edinme kolaylığı bulmuştum. Galiba o mitolojide adamlar peygamber değil, din ulusu/büyüğü olduklarından, sayfalar ilerliyor, bir türlü mutlu son, müjdele(n)me gelişmiyordu. Bu beni bir yandan tedirgin ediyor buna karşılık geriden geriye rahatlatıyordu. Yusuf hapishanedeyken gelecek kaderlerini öngördüğü iki adama (birini kurtuluş, birini ölüm/idam bekliyordu) kehanetinin ilk bölümünü söyleyip, sözü “Kendinizi bir bok sanmayın, hepiniz aşağı yukarı aynısınız,” mealinde belki kurtulanı da rahatsız edecek şekilde bağlıyordu. Sonra sonra, Yusuf’un büyük başarılarına, onurlandırılmasına rağmen baba Yakup ölür ayak soyunun liderliğini, ona değil, bir ton eleştirdiği abilerinden birine bırakıyordu. Hatta “Peygamber değilsin,” veya “olmadığını biliyorsun değil mi..” gibi sözlerini okurken üstünden hızla geçerek düşünmemiş, göze batıcı işlenişi inkar ve ihmal etmiştim.

1 Kasım 2013