BORDERLİNE KİŞİLİK NOTLARI

BORDERLİNE/SINIR KİŞİLİK ÖRGÜTLENMESİ

Güçsüz ego:

1. Projeksiyon (Yansıtma)
2. Yansıtmalı özdeşim
3. İnkar
4. Bölme (Yarılma, splitting)

Nerede kontrol varsa orada yansıtmalı özdeşim, nerede yansıtmalı özdeşim varsa orada kontrol vardır. Kontrol; “O adam kötü olduğundan, kendimi korumak için kontrol zorunlu,” diye hisseder. Kendilik (self) sınırları, kendilik elementleridir kontrol edilen ve yansıtmalı özdeşleşilen.

Borderline hastaların çoğu çoğunlukla nerede olduğunu bulamaz. Güçsüz bir kendilik tasarımı güçlü bir kendilik tasarımıyla iç içedir. Büyük bir grupta borderline birey/hasta fazlaysa grup parçalanır, dağılır.

İki şekilde nesne ilişkisi var: Sen – O; O – Öteki

Hasta kendini sizin parçanız haline sokar. “Onlar” dediği zaman belki sadece “kötü anne” tasarımının tanımını yapıyordur.

Borderline hastalar gece yarısı terapistine telefon eder. Ergen hasta da gece yarısı telefon eder. “Senin için üzüntülüyüm, sana bir şey olmasını istemiyorum.” Ergenle terapist arasında bir bağımlılık gerekli. O zaman onunla yol alma şansınız artıyor. Borderline hastalarla ise devamlılık zor. Devamlılık (nesne sürekliliği) katlanma eşiği ve bunaltıya dayanma gücü istiyor. Tabii, sevdiği kişi tarafından yutulma korkusu ile birlikte gider.

Sınır kişilik bireyleri savunma düzenekleri yetmediğinde terapiye başvururlar. Terapiye başvurma oranları yüksektir. Daral durumunda yaşıyorlar.

Sıkıntı >>> Agresyon (saldırganlık) [Benlik duygusu yok, amacı yok]

Sıkıntı: Enerjilerini nesneye yatıramıyor (katekte edemiyor). Hazzı, doyumu erteleyemiyor, amaç değişikliği. Ego güçsüz olduğundan bekleyemiyor.

Birbirinden farklı olmayı “terk” gibi hissediyor. Ufak sapmalar, terk anlamına geliyor. Manipülatif şekilde “Kötüyüm, o zaman ayrılamazsın”, “Kötüledim = İyi hissetmiyorum” = Terapist kontrolü (işinin başına gel).

Başlarda her türlü yorumu almaya açıklardır, iyi gidiyor sanırsın. İkinci düzeye düşünce (gerileme döneminde) eyleme vurmayı önlemelidir.

Borderline = Histeroid Histrionik

Borderline = En üst düzey distimi

İlkel idealleştirme; haset ve öfkeyi örtmek için. İmpulsün özne tarafından yaşanılan agresyonu da nesneye (ilişki kişisine) yansıtılır. Schreber vakasında yargıç, agresyonu bastıramıyor, hissediyor, nesneye de paylaştırıyor. İkinci aşama korku. Yansıttığından korku. Üçüncü aşama kontrol. Agresyon ve agresyonundan korku arasında kalışı karşı tarafta (ilişki kişisinde) karşı agresyon yaratır. (Hatta böylece gerçekliği yaratır da.)

İçe yansıtma Klein’da var: Yansıtmalı özdeşim (projektif identifikasyon). Nesneye ilişkin sahte bir empati geliştirir. “Niye kızdığını anlıyorum.”

İnkar (denial): Çatışmanın bir kutbu ihmal edilir. Bir kutup aktiveyse diğer kutup ilgi dışındadır. Örneğin, bir gün önce dövmüştür; ertesi gün onarma çabasına girmez.

Borderline hastalar kolayca psikoza girer, çıkar. Dürtü kontrolü sağlanamıyorsa analitik çalışmadan etkileşim terapisine, etkileşim grubuna alınabilir. Analitik yönelimli terapi: Haftada 3 kere birer saatlik analitik yönelimli terapi artı uğraşı, müzik sağaltımı. Ağır sınır hasta yalnızca terapiyle sağaltılamayıp psikolog ve sosyal hizmet uzmanı gereksinebilir. Gruba da katılır ve en az bir yıl sürdürülür. Dışarıda iş-meslek desteği, sağaltımın modu ise eğitici öğretici olmalı veya olabilir.

Borderline hasta tedavisinde Kernberg’in tekniği yapılandırılmış bir başlangıç görüşmesi, kısa bir psikanaliz seansı ile başlar. Kritik başlangıç soruları: Kendinizi tanıtır mısınız? İlişkileriniz nasıl? Yaşantınızı anlatır mısnız? Önemli kişilerinizi anlatın. (Ana, çocuk, sevgili gibi). Başta tablo anlaşılmaya çabalanır. Çelişik ifadeler sökün edebilir. Analitik malzeme kullanılır. Çağrışım yaptırılır. Açıklaştırma (clarification), yüzleştirme (confrontation), yorumlama (interpretation) temel analitik çalışma teknikleridir. Bunlarla ilkel savunma düzenekleri (yansıtmalı özdeşim gibi) hem uyarılır hem ortaya çıkarılır.

Nöroz: “Öteki (sen) beni anlamadı(n).”

Borderline: “Bana saldırgan davranıyorsun, yargılıyorsun.”

Kernberg yönteminde bilinçdışının etkinliğini ölçmek görmek için hemen yoruma geçiliyor. Yapay olarak stres ortamı yaratılıyor. Nörotik olgu ilişki kurmayı sürdürür, borderline burada kaygıya girer.

Açıklaştırma ve yüzleştirme bilinçli materyal üzerinden yürütülür. Yorumlama ise bilinçdışı etkinliğe yöneliktir ve bir yapı kuramı gerektirir, bir dayanağının olması gerekir.

1. Kronik, yaygın, bağlı olmayan, yüzer bunaltı.
2. Polisemptomatik nöroz (örneğin multipl fobiler ve saplantı zorlantı bozukluğu) Egosentrik nitelik kazanıyor. Aşırı anlam yüklüyor.
3. Garip ve çok biçimli konversiyon (Freud’un ilk histeri vakaları). Disosiyatif, paranoid eğilim.
4. Polimorf sapık cinsel eğilimler.
5. Dürtü denetim bozukluğu (madde, alkol bağımlılığı).
6. Düşük düzeydeki kişilik bozuklukları (Antisosyal kişilik, Sanki kişiliği gibi)

ASIL TANI:

1. Kimlik ayrışması (identity diffusion).
2. Özgül olmayan ilkel savunma düzenekleri.
3. Özgül olmayan ego zayıflığı belirtileri.
4. Üstben (süperego) örgütlenmesi zayıflığı.

Kimlik difüzyonunu saptamak kolay. 30-35 yaşı geçtiyse zaten kendisi de farkında olur. Kimim, neyim soruları. Mesela ben şeytanım diyen tecavüzcü, öte yandan sevdiğine inanmakta. Sadomazohist ilişki içinde. Ağır çökkünlük. Evden çıkmıyor. Sınıf arkadaşı ilgileniyor. 8-10 yıl düzenli hayat sürüyor. Distimik-mutsuz oluyor. Cinsel ilişki yok. Yardımsever. Kadın ilişkiyi sonlandırıyor. Nasıl olur da reddedilirim? Birdenbire seçimsiz cinsel ilişkiler dönemi. Yalnız kalınca iki sokak kadınını götürüyor, birinci yatıyor, ikincisiyle de yatmak üzereyken durakalıyor veya direnişle karşılaşıyor. Kapılarını içeriden kilitliyor. Mesleki ideali yok. İstifa edebilirim diyor. Sanki kişiliğine benziyor. Kendine zarar verme eğiliminde (otodestrüktif). Kendilik duygusu silik, her zaman net değil. Genellikle bir süre, tanı koymadan izlenir. İlk üç seansta sık görülür. Kendini farklı insanlar gibi sunmaktadır. Kimlik çözülmesi. Erkeklerden nefret ederim diyor bir yerde. [Analistlerin çoğu DSM sistemine karşıdır.] İdealler, amaçlar, doğruları araştırılır. Bilinçteki özelliklerin kütlesi araştırılır. Ego kimliği, bütünsel insan varlığı. Borderline’ı bütün olarak görmek olanaksız. Manipülatif self, gerçek self ayrışması, Sanki kişiliği özelliklerine yol açar.

Neyin bastırılacağının ölçüsü bir tür manometre. Gerçeklikle ilişkide hangi şemaların kullanılacağı.

1. Nöroz ve normallerde bastırma savunma düzeneği ve yardımcıları temeldir. (Rasyonalizasyon = akılcılaştırma, entellektüelizasyon, reaksiyon formasyon = tepki oluşturma, sublimasyon = yüceltme)
2. Yarılma (splitting) Yardımcıları: İlkel idealizasyon, yansıtmalı özdeşim, inkar, tümgüçlülük (omnipotens), değersizleştirme (devalüasyon).

Yarılmanın dört anlamı var:

1. Gunderson Mahler’in raproşman krizi sırasında kullandı. Kernberg’e göre 2 anlamı var bunun. Katekte edilmiş iki farklı dürtünün hızla geçişi. (Libidinal ve agresif dürtülerin). Gerçek nesneyi kısmi nesne olarak alıyor. Zengin gibi görünen affekt oynaklığı. Nüansları yaşayamıyorlar. Kolaylıkla yarılma başlıyor. Başlangıçta bilişsel yetersizlik olabilir. İyi ve kötü anaları bir araya getiremiyor. Sonraları etkin savunma düzenekleri oluşur. Çocuk hızla çok sever, veya öfke krizine girer.
2. Dünyanın ak ve karaya bölünmesi.
3. Hızlı yaşam stili değişiklikleri. Dürtü denetim zorluğu.
4. Bir çatışmanın bazen bir tarafını, bazen ötekini yaşar, ikisini bilinçli ve bir arada yaşamaz.

Doğuştan agresyonları fazladır. Savaşmak için bu düzenekleri kullanırlar.

Bir bunaltı (kaygı) yaşamazlar, daha çok sıkıntı (angoisse) yaşarlar.

Kernberg fenomenoljiye pek girmez. Sıkıntı >>> Agresyon >>> Haset ve düşkırıklığını gösterir. Çok şey arzuluyor. Müthiş bir açlık var. Düşkırıklığı kaçınılmaz. O agresyona, o da sıkıntıya yol verir.